มิตตวินทุกะเป็นผู้มีความโลภ ต้องการได้ทรัพย์สมบัติจำนวนมาก ทำให้เมื่อเขาได้พบกับปราสาทแก้วผลึก ปราสาทเงิน ปราสาทแก้วมณี และปราสาททอง เขาก็เลือกที่จะเดินผ่านเข้าไปเรื่อยๆ เพราะหวังว่าจะได้พบกับทรัพย์ล้ำค่ามากขึ้น
ผลกระทบ : ในที่สุดความโลภนั้นได้ชักนำให้มิตตวินทุกะได้พบเจอกับผีเปรตที่มีกงจักรบดศีรษะอยู่ แต่มิตตวินทุกะกลับเห็นว่าเป็นเทพบุตรที่มีดอกบัวประดับศีรษะ จึงร้องขอดอกบัวนั้น ทำให้เขาได้รับความทรมานโดยการถูกกงจักรบดศีรษะ และเสวยผลกรรมต่อจากผีเปรตตนนั้น
พญามาร หมายถึง กิเลสที่มารบกวนพระทัยของพระสิทธัตถะในขณะนั่งสมาธิ อันได้แก่ โลภะ โทสะ และโมหะ ดังนั้นการผจญมาร ก็คือการต่อสู้กับอำนาจของกิเลส
พระแม่ธรณี หมายถึง บารมีทั้ง ๑๐ ที่ทรงบำเพ็ญมา ดังนั้น การอ้างถึงพระแม่ธรณี ก็คือทรงอ้างถึงคุณความดีที่ทรงบำเพ็ญมา เพื่อใช้เป็นกำลังใจในการต่อสู้กับกิเลสทั้งปวง จนสามารถเอาชนะกิเลสและตรัสรู้ในที่สุด
หลังจากทรงพิจารณาไตร่ตรองแล้ว พบว่าการบำเพ็ญทุกกรกิริยานั้น มิใช่หนทางดับทุกข์ที่แท้จริง พระสิทธัตถะจึงทรงเลิกกระทำ แล้วทรงยึดทางสายกลาง จนตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าเมื่อวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ ก่อนพุทธศักราช ๔๕ ปี โดยสิ่งที่พระองค์ตรัสรู้ คือ กระบวนการเกิดของทุกข์ และการดับทุกข์ เรียกว่า “อริยสัจ ๔”
หลังจากทรงตรัสรู้ พระพุทธเจ้าได้เสด็จไปตรัสสอน “ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร” ว่าด้วยอริยสัจ ๔ ประการแก่ปัญจวัคคีย์ โกณฑัญญะได้ดวงตาเห็นธรรมและขอบวช พระพุทธเจ้าจึงประทานอุปสมบทให้ด้วยวิธี “เอหิภิกขุ” จึงเกิดพระสงฆ์รูปแรกขึ้นในโลก และมีพระรัตนตรัย ได้แก่ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ครบบริบูรณ์
